Στα ταπητοκαθαριστήρια δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι πελάτες φέρνουν χαλιά πιστεύοντας πως είναι απλά χαλιά μηχανής. Ζητούν έναν γρήγορο και οικονομικό καθαρισμό, θεωρώντας πως πρόκειται για κάτι τυπικό και εύκολο, όμως, συχνά, κάτω από τη σκόνη και τον καιρό, κρύβεται ένας αυθεντικός “θησαυρός”: ένα χειροποίητο χαλί μεγάλης αξίας – ίσως μάλιστα ένα οικογενειακό κειμήλιο.
Ποια η διαφορά;
Η διαφορά ανάμεσα σε ένα χαλί μηχανής και ένα χειροποίητο χαλί είναι τεράστια — όχι μόνο σε κόστος αγοράς, αλλά και σε τρόπο κατασκευής, υλικά, αντοχή στον χρόνο, αλλά κυρίως: στον τρόπο καθαρισμού και συντήρησης.
Πάμε λοιπόν στο «μεγάλο μυστικό» που πολλοί θέλουν να ξέρουν: πώς ξεχωρίζεις ένα χαλί χειροποίητο από ένα χαλί μηχανής.
Υπάρχουν αρκετά σημάδια, ας τα πάρουμε με τη σειρά:
1. Η πίσω πλευρά του χαλιού
Αυτό είναι το Νο. 1 σημάδι:
| Χειροποίητο | Μηχανής |
| Το σχέδιο φαίνεται καθαρά και είναι σχεδόν ίδιο με το μπροστινό | Το σχέδιο φαίνεται, αλλά πιο θολό ή “τυπωμένο” |
| Βλέπεις ακανόνιστους κόμπους (κάθε κόμπος είναι δεμένος στο χέρι | Η ύφανση είναι τέλεια συμμετρική και μοιάζει με “ύφασμα” |
| Ίσως υπάρχουν μικρές ατέλειες (και αυτό είναι καλό!) | Όλα είναι υπερβολικά τέλεια και “βιομηχανικά” |
2. Τα κρόσσια
| Χειροποίητο | Μηχανής |
| Τα κρόσσια είναι συνέχεια του στημονιού – είναι κυριολεκτικά το τέλος της ύφανσης | Τα κρόσσια είναι ραμμένα ή κολλημένα στο σώμα του χαλιού |
Τράβηξε λίγο ένα κρόσσι — αν φαίνεται να έχει «ραφτεί» πάνω στο χαλί, πιθανόν είναι μηχανής.
3. Η ούγια / ρέλια
| Χειροποίητο | Μηχανής |
| Η ούγια είναι πλεγμένη ή δεμένη στο χέρι, συχνά ελαφρώς άνιση | Η ούγια είναι ραμμένη μηχανικά, απόλυτα ίσια, ίδιου χρώματος σε όλο το μήκος |
| Το ρέλι είναι συνέχεια της ύφανσης | Το ρέλι είναι ραμμένο επάνω – φαίνεται “ξένο” |
4. Το βάρος και η υφή
Τα χειροποίητα χαλιά είναι συνήθως πιο βαριά και πιο συμπαγή.
Στην αφή έχουν “ζωντανή” υφή, ενώ τα μηχανής συχνά έχουν πιο άψογη αλλά άψυχη αίσθηση.
5. Η ετικέτα
Αν έχει ετικέτα που λέει “Handmade” ή “Hand Knotted”, δεν είναι πάντα εγγύηση, αλλά είναι ένα στοιχείο.
Πολλές φορές τα χειροποίητα χαλιά δεν έχουν καθόλου ετικέτα, ειδικά τα παλαιότερα ή παραδοσιακά.
6. Τιμή
Αν βρεις “χειροποίητο” χαλί 3×2 μ. με 200 ευρώ… κάτι δεν πάει καλά…
Ένα πραγματικό χειροποίητο χαλί:
Παίρνει μήνες να φτιαχτεί
Χρησιμοποιεί φυσικά υλικά
Έχει καλλιτεχνική αξία
Άρα δεν μπορεί να είναι φτηνό σαν μαζικής παραγωγής.
Το κόλπο του διπλώματος
Δίπλωσε το χαλί από την άκρη:
Αν λυγίζει εύκολα και “κρατάει” το σχήμα του, πιθανότατα είναι χειροποίητο.
Αν είναι πολύ σκληρό και επανέρχεται σαν λάστιχο, μάλλον είναι μηχανής.
Γιατί δεν καθαρίζονται όλα τα χαλιά με τον ίδιο τρόπο;
Κάθε χαλί είναι μοναδικό και χρειάζεται τον δικό του, προσεκτικό τρόπο καθαρισμού. Ο καθαρισμός ενός χαλιού δεν είναι μια «μέθοδος για όλα» διαδικασία. Δεν αρκεί να χρησιμοποιηθεί νερό και σαπούνι. Αντιθέτως απαιτεί:
- εξειδικευμένη αξιολόγηση του κάθε χαλιού πριν τον καθαρισμό,
- τη χρήση κατάλληλων προϊόντων, ώστε να αποφευχθεί αλλοίωση ή φθορά,
- την επιλογή της κατάλληλης τεχνικής καθαρισμού ανάλογα με τα υλικά κατασκευής του χαλιού και την αντοχή του στο νερό και στις καθαριστικές ουσίες,
- ελεγχόμενες συνθήκες στεγνώματος και αποθήκευσης, ώστε να διατηρηθεί η υφή και η φόρμα του.
Τα χειροποίητα χαλιά χρειάζονται ειδική φροντίδα
Κάθε είδος χειροποίητου χαλιού έχει τις δικές του μοναδικές τεχνικές και χαρακτηριστικά που το κάνουν ξεχωριστό, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να παρουσιάζουν διάφορα προβλήματα λόγω της φύσης τους και του τρόπου κατασκευής τους. Κάποια από τα κύρια προβλήματα που προκύπτουν είναι τα εξής:
- Ευαισθησία στο νερό: ορισμένα χειροποίητα χαλιά έχουν βαφεί με ασταθείς φυσικές χρωστικές με αποτέλεσμα, κατά το πλύσιμο με νερό, να απλώνουν τα χρώματά τους και να αλλοιώνουν αντιαισθητικά το σχέδιο του χαλιού.
Επίσης, οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για το στημόνι και το υφάδι του χαλιού (μαλλί, βαμβάκι, μετάξι και οι συνδυασμοί αυτών) καθορίζουν αν ένα χειροποίητο χαλί μπορεί να πλυθεί με νερό ή όχι. Στην περίπτωση που η ύφανση του χαλιού δεν το επιτρέπει, το πλύσιμο με νερό μπορεί να προκαλέσει αλλοίωση στο σχήμα του (συρρίκνωση, στράβωμα, ξεχείλωμα κ.λπ.). - Ευαισθησία στο τίναγμα: οι κόμποι των χειροποίητων χαλιών είναι ευαίσθητοι στο τράνταγμα, γι’ αυτό συνιστάται η αποφυγή της τεχνικής του τινάγματος.
- Ευαισθησία στην έντονη μηχανική δράση: ορισμένα χειροποίητα χαλιά με ευαίσθητους κόμπους και ύφανση έχουν χαμηλή αντοχή στις τριβές και στις έντονες μηχανικές δράσεις, ακόμα περισσότερο τα χειροποίητα χαλιά που φέρουν εξωτερικά διακοσμητικά στοιχεία (κρύσταλλα, χάντρες κ.ά.).
- Ευαισθησία στον ήλιο: οι φυσικές χρωστικές με τις οποίες έχουν βαφεί τα νήματα των χαλιών έχουν ελάχιστα ποσοστά αντίστασης στην υπεριώδη ακτινοβολία, με αποτέλεσμα τον κίνδυνο αποχρωματισμού κατά τη διάρκεια έκθεσης σε έντονο ήλιο.
- Ευαισθησία σε επιθέσεις εντόμων: ο σκόρος και τα σκαθάρια χαλιού προσβάλλουν τα προϊόντα φυτικής προέλευσης, όπως τα μάλλινα, βαμβακερά ή μεταξωτά χαλιά.
- Τα ολομέταξα χαλιά έχουν πρωτεϊνική σύνθεση και είναι ευαίσθητα στις τριβές, με ευαίσθητους κόμπους, υφίστανται φθορά από την έκθεση στον ήλιο, αποχρωματίζονται ευκολότερα και παρουσιάζουν συχνά αλλοιώσεις στη δομή των ινών τους.
- Τα χαλιά από φυσικό δέρμα, όπως δέρμα αγελάδας ή πρόβειο δέρμα (Sheepskin), απαιτούν προσεκτική φροντίδα κατά τον καθαρισμό, γιατί το δέρμα μπορεί να χάσει τη φυσική του ευλυγισία και να σκληρύνει ή να γίνει τραχύ όταν έρθει σε επαφή με πολύ νερό, να ζαρώσει ή να επηρεαστεί η βαφή του δέρματος και αν δεν στεγνώσει σωστά μπορεί να μυρίσει έντονα.
- Στα ψάθινα χαλιά ή χαλιά από κοκοφοίνικα οι φυσικές τους ίνες φθείρονται πιο εύκολα, συγκρατούν περισσότερη υγρασία από άλλα χαλιά.
Σε κάθε περίπτωση, ο καθαρισμός των χειροποίητων χαλιών απαιτεί:
- Ήπια και χειρωνακτική επεξεργασία (μια πιο αργή και προσεκτική διαδικασία).
- Προσεκτικό σκούπισμα
- Αποφυγή τινάγματος.
- Ειδικά, ουδέτερα απορρυπαντικά κατάλληλα για φυσικά υλικά (μάλλινα, βαμβακερά ή μεταξωτά.
- Πιστοποιημένους διαλύτες για στεγνό καθάρισμα.
- Στέγνωμα και αποθήκευση υπό προσεκτικές συνθήκες.
- Μεθοδική απολύμανση.
Ο φτηνός καθαρισμός μπορεί να προκαλέσει ζημιά
Ένας πρόχειρος καθαρισμός, με μη πιστοποιημένα απορρυπαντικά ή διαλύτες, σε λάθος θερμοκρασίες και με επιλογή λανθασμένης τεχνικής πλυσίματος, πλημμελή απολύμανση και ατελές στέγνωμα μπορεί να οδηγήσει σε:
- Ξεθώριασμα ή/και αλλοίωση των χρωμάτων
- Παραμόρφωση του σχήματος
- Ζημιά στους κόμπους ή το πέλος
- Δημιουργία μούχλας ή ανάπτυξη μικροοργανισμών
- Μόνιμη υποβάθμιση της αξίας του χαλιού
Συνοψίζοντας, είναι φανερό πως τα χειροποίητα χαλιά απαιτούν ιδιαίτερη φροντίδα και εξειδικευμένο καθαρισμό. Οι φυσικές τους ίνες, οι παραδοσιακές τεχνικές ύφανσης και οι ευαίσθητες βαφές δεν “αντέχουν” σε πρόχειρες ή ερασιτεχνικές μεθόδους καθαρισμού. Ένας σωστός, επαγγελματικός καθαρισμός όχι μόνο απομακρύνει αποτελεσματικά τους ρύπους και τα αλλεργιογόνα, αλλά εξασφαλίζει και τη μακροχρόνια διατήρηση της ομορφιάς, της αξίας και της υγιεινής του χαλιού.
Επενδύοντας στη σωστή φροντίδα, επενδύουμε τελικά στη διατήρηση ενός μοναδικού κομματιού της παράδοσης και της αισθητικής του χώρου μας.
Αν θέλουμε τα χαλιά μας να «ζουν» μαζί μας για χρόνια, κρατώντας ζωντανή την αισθητική και την παράδοση που κουβαλούν, αξίζει να εμπιστευτούμε ειδικούς που γνωρίζουν πώς να τα φροντίσουν σωστά. Επικοινωνία >